Köklerden Raflara

Miselyumla henüz tanışmadıysanız hiç zaman kaybetmeden tanışın, zira kendisi bugüne kadar lüks modayı vegan kılmaya yaklaşan en iddialı aday. 

“Miselyum” kelimesiyle ilk kez moda gazetecisi Elizabeth Paton’ın 2020 senesinde New York Times için kaleme aldığı makalede karşılaştım. Paton, mantarların yer altında büyüyen ve bir örümcek ağını andıran ipliksi köklerinin, yani miselyumun lüks moda endüstrisinin yakın gelecekteki en iddialı vegan hayvan derisi alternatifi olduğundan söz ediyordu. Makale umut vericiydi. Gelgelelim yüzyıllardır uzun ömürlülüğü ve kalitesiyle tercih edilen ama hem hayvan hakları hem de iklim krizi için gerçek anlamda tehlike yaratan hayvan derisinin daha önce denenmiş alternatifleri, poliüretan içermesi sebebiyle ideal çözümü yakalayamıyordu. Bitkisel seçenekler de dokusu, hissi ve kalite seviyesiyle hayvan derisinde ısrarcı kullanıcılar için tercih edilebilecek bir muadil değildi. Ta ki California merkezli materyal çözüm şirketi Bolt Threads’in 2018’den bu yana üzerinde çalıştığı miselyum bazlı materyal Mylo, ilk kez Stella McCartney çantalarıyla raflara çıkıncaya kadar…

Stella McCartney, Mylo’yla ilk denemeyi 2018 yılında yaptı. Sonuç pek iç açıcı değildi. Modaevinin ikonikleşen Falabella çantasında kullanılan materyal, kağıtsı dokusunda oluşan çatlaklarla sınıfta kaldı ve kendini Victoria & Albert Müzesi’nin Fashioned from Nature sergisinde buldu. O zamandan bu yana 5 binden fazla deneme yapan Stella McCartney ve Bolt Threads güç birliğinin sadece altı numunesi başarıya ulaştı. Modaevinin 100 adet üretilen Frayme Mylo çantası, bu altı numunenin birinden üretildi. Bir mihenk taşı olarak görebileceğimiz tasarım için McCartney; “Umarım ki ileride moda tarihinde geriye bakıp ‘işte bu her şeyin başlangıcıydı; bu, miselyumdan yapılmış bir çantayı ilk kez gördüğümüz andı’ diyeceğiz” diyor Business of Fashion’a verdiği röportajda ve ekliyor: “Eğer herkes sürdürülebilirliğe yatırım yapsaydı, bu materyal çok daha çabuk gelişirdi.”

Bu ileri görüşlülüğe sahip olan tek markanın Stella McCartney olmadığını belirtmekte fayda var. Lüks ile eş anlamlı sayılan Fransız modaevi Hermès de, aldığı 125 milyon dolarlık yatırımla Bolt Threads’e rakip olan biyoteknoloji şirketi MycoWorks ile aynı gemide. Tıpkı Bolt Threads gibi California menşeli start-up şirketinin CEO’su Matthew L. Scullin, Business of Fashion’a verdiği demeçte sektörde yeterince ilgi görmeyen, etik, doğa dostu materyallerden yapılmış yüksek kalitede ürünler talep eden bir segmentin olduğunu ve miselyum devriminin bu segment için oldukça heyecan verici olduğunu paylaşıyor: “Amacımız yakın gelecekte lüks markalarda büyük bir etki yaratabilmek, uzun vadede ise hayvanlara ve doğaya zararlı materyallerin kullanımı konusunda yıkıcı olabilmek.” Geçtiğimiz sene ikonik Victoria modelini miselyum bazlı materyalden üretmek için kolları sıvayan Hermès’in yanı sıra Adidas, Lululemon, Prada ve Gucci, Saint Laurent, Balenciaga, Bottega Veneta, Alexander McQueen gibi endüstri devlerini çatısı altında toplayan Kering Grubu da bu alanda gerçekçi adımlar atıyor. Balenciaga, marka için özel olarak üretilen yine miselyum bazlı Ephea adı verilen materyalden yapılmış “deri” ceketleri 2022 Sonbahar/Kış defilesiyle podyuma sürdü. Adidas, Mylo’dan ürettiği Stan Smith’leri müşteriyle buluşturmaya hazırlanırken, Lululemon ise Mylo yoga matlarını internet sitesi üzerinden satışa sundu bile. Gittikçe ivme kazanan bu materyalin hazır giyim endüstrisinde hem maddi hem de nicelik açısından ulaşılabilir olmasına henüz zaman var ancak ideal çözüme bu denli yaklaşan doğa dostu otoriteler yüksek viteste, sol şeritten ilerliyor. Neler yapacaklarını merakla bekliyoruz.