Kıvılcım Kocabıyık ile Yuvam Dünya

Herkes iz bırakır. Önemli olan nasıl bir iz bıraktığımız. Yuvam Dünya Derneği’nin kurucusu ve başkanı Kıvılcım Kocabıyık ile karbon ayak izini konuştuk.

Sürdürülebilirlik sizin için ne demek?

Gandhi’nin “Dünyanın tüm canlıların ihtiyacına yetecek kadar kaynağı var, ancak herkesin açgözlülüğü için yeteri kadar yok” sözü bu yolculuktaki çalışmalarımda önemli ilham kaynaklarımdan biri. Sürdürülebilirliğin bana göre en anlaşılır tanımı şu; “Üretim ve çeşitliliğin devamlılığı sağlanırken, canlıların yaşamının daimi kılınmasında Homo Sapiens olarak ihtiyaçlarımızı, gelecek nesillerin ihtiyaçlarından ödün vermeden karşılayabilmemiz”.

Karbon ayak izi ne anlama geliyor? Nasıl önlenir?

İklim krizi çağımızın en önemli ve karmaşık tehdidi. İnsan kaynaklı faaliyetlerin sonucu olarak ortaya çıkan, başta karbondioksit olmak üzere tüm sera gazları iklim değişimine yol açıyor ve insanlık dâhil tüm canlıların yaşamını tehdit eden bir hâl almasına neden oluyor. Şu anda dünya daha önce olduğundan çok daha hızlı ısınıyor. Bunun nedeni; güneşin ısısını atmosfere hapseden, havaya karbon kirliliği salan milyarlarca ton kömür, petrol ve doğal gaz kullanımı. Bu kirlilik havada binlerce yıl kalıyor ve sıcaklığı etkiliyor. Karbon ayak izi ise bir ürün veya hizmetin üretiminden kullanım ömrünün sonuna kadar geçen sürede açığa çıkan sera gazı emisyonlarının toplam miktarıdır. Her şirketin, devletin, insanın bir karbon ayak izi var.

Bireysel karbon ayak izimiz tükettiklerimizle, yaşam biçimimizle çevreye bıraktığımız karbondioksit miktarıdır. Kullandığımız otomobilin tükettiği yakıt, evlerimizde ısınmak için kullandığımız doğalgaz, ev aletleri için kullandığımız elektrik enerjisi gibi günlük faaliyetlerimizin her birinde karbon ayak izi bırakırız. Her birimizin yaşam tarzına bağlı olarak karbon ayak izi farklılık gösterir. Örneğin; gezegendeki herkes ortalama bir ABD vatandaşı kadar tüketim yapmış olsaydı, yaşamımızı sürdürebilmemiz için dört dünya daha gerekirdi. ABD’de bir kişi için ortalama karbon ayak izi, dünyanın en yüksek oranına sahip; yani 16 ton. Küresele baktığımızdaysa bu ortalama dört ton civarı. Küresel sıcaklıklarda 2^oC’lik bir artıştan kaçınmak için ise yılda ortalama küresel karbon ayak izinin 2050 yılına kadar iki tonun altına düşmesi gerekiyor.

Bize kısaca Yuvam Dünya’dan bahseder misiniz?

Yuvam Dünya; iklim krizinin yarının değil bugünün sorunu olduğu ve “Dünya’ya sevgi ve saygılarımızla” felsefesiyle yola çıktığımız, kolektif bilinçle büyüyen bir oluşum. Odağına iklim krizini alan, kalıcı bir dönüşüm yaratmayı hedefleyen şirketlerin liderlerinden, aktivistlerden, sivil toplum gönüllülerinden, bilim insanlarından, sanatçılardan ve iletişimcilerden oluşan yeni nesil bir dernek.

Yakında Yuvam Dünya altında duyuracağınız, karbon ayak izine dair bir proje üzerine çalışıyorsunuz. Bu projeyi hayata geçirmenizin temel sebebi nedir?

Yakında detaylarını duyuracağımız bu projede temel amacımız çevre üzerindeki etkilerini azaltmak için insanlara neler yapabileceklerini göstermek, çevreyle ilgili kafa karışıklığını gidermek, neden - sonuç ilişkilerini göstererek pozitif değişimin önünü açmak. Aslında tek gereken, küçük adımlarla hayatlarımızda yapacağımız basit değişikliklerle işe başlamak. 

Tüm bu bahsettiğim konulara dokunan bir mobil uygulama tasarlıyoruz. Bu uygulama size yaşam biçiminize dair sorular soracak ve verdiğiniz cevaplar aracılığıyla bıraktığınız yıllık karbon ayak izi miktarını hesaplayacak. Bu sayede karbon ayak izi salınımı konusunda Türkiye’deki ve dünyadaki genel ortalamada nerede olduğunuzu görebileceksiniz. Örneğin; siz çok fazla et tüketiyorsanız size daha fazla sebze tüketmeniz için hatırlatmalar yapacak. Hayatınızda yapabileceğiniz değişikliklere dair ipuçları verecek. Değiştirmek istediğiniz bir alışkanlığa dair başarı kaydettiğinizde size gönderdiği mesajı sosyal medyanızda paylaşabileceksiniz. Uygulama ayrıca size karbon emisyonlarınızı nasıl takip edeceğiniz üzerine yönergeler sunacak, daha az karbon emisyonu için hedefler belirlemenizi sağlayacak ve iklim dostu alışkanlıklar edinerek karbon ayak izini azaltmaya yardımcı olacak bildirimler gönderecek. Bunların yanı sıra karbon ayak izinizi nasıl nötrleyeceğinize dair yaratıcı fikir ve önerileri sizinle paylaşacak, diğer insanları bu konuda harekete geçirmek için aldığınız önlemleri sosyal mecralarda paylaşma imkanı verecek, Yuvam Dünya yazarları tarafından yazılan mini makaleler, bilgilendirici içerikler (Green washing nedir? Nasıl daha sürdürülebilir bir yaşam sağlayabiliriz?) ile bu konuda daha fazla farkındalık yaratma imkanı sağlayacak. Uygulamayı çok yakın bir zamanda Yuvam Dünya destekçilerimizle birlikte hayata geçireceğiz.