#VOGUESosyalEtki: Onarabilir Miyiz?

Sizin de başınıza gelmiştir. Ya buna benzer bir konuşma çevrenizde yaşanmıştır ya da kendinizi bu konuşmanın tam ortasında bulmuşsunuzdur. Ya da çok şanslısınızdır ve hiç bu cümle ile karşılaşmamışsınızdır çünkü çevrenizde herkesin bu konuda yüksek bir farkındalığı vardır. 'Bir tek senin plastik şişe satın almamanla bu düzenin değişeceğine mi inanıyorsun?' Cevap çoğumuz için evet de olsa, sürdürülebilirlik konuşurken eylem planlarımızı her zaman  detaylandıramıyoruz. 'Sürdürülebilir' kelimesini çokça kullananıyoruz ancak böylesine büyük bir konuyu bir eylem planı ve içermesi gereken tekil eylemler üzerinden konuşmamız gerekiyor. Nike 2010'dan bu yana atıklardan 7,5 milyar plastik şişe alarak bunları yeni Liverpool FC formaları, spor sutyenleri ve Flyknit ayakkabı gibi ürünlerinde kullanılmak üzere geri dönüştürülmüş malzeme üretmekte kullandı. Peki dünyayı onarma eylemi için plastik şişeler ile yapılan çalışma bizi bir sonuca götürür mü? Yetmez ama evet. 

Vogue Türkiye olarak katıldığımız Nike'ın Move to Zero konferansı'ndan çıkardığımız notları ve konferansın İstanbul'daki canlı örneğini paylaşıyoruz. Bir markanın sürdürülebilirlik konuşabilmesi için dokunması gereken olası farklı çalışma alanlarına yakından bakıyoruz.

1) Sürdürülebilirliği faaliyetlerin temeline yerleştirmek ve hızlandırmak

Sürdürülebilir ambalajlama: Nike Moda Paktı'nın bir üyesi olarak, 2030 itibariyle tek kullanımlık plastikleri kullanımdan kaldırmak konusunda kararlı olduğunu belirtiyor. Marka 2021'de tüm dünyadaki perakende mağazalarında tek kullanımlık plastik poşetleri kullanımdan kaldırmayı taahhüt etmiş durumda.

Yenilenebilir enerji: Kendilerine ait ve kendileri tarafından işletilen tesislerin tamamında 2025 itibariyle yenilenebilir enerji kullanmayı taahhüt etmiş bulunuyor. Nike kısa süre önce Navarra, İspanya'daki Cavar rüzgar santralinin açılmasıyla halihazırda Avrupa'da ve Kuzey Amerika'da kendisine ait veya kendisinin işlettiği tesislerin tamamında yenilenebilir enerji kullanır hale geldi.

Sevkiyat ve lojistik: Marka global bir tedarik zincirine sahip ve 40'tan fazla ülkede üretim yapan bir şirket olarak sevkiyat operasyonlarının çevresel etkisini azaltmaya odaklanmış durumda. Bunun için başvurduğu yöntemlerden biri de UPS, Maersk ve CMA CGM gibi sevkiyat tedarikçileriyle işbirliği içinde gerçekleştirdikleri alternatif yakıt araştırmaları.

2) Ürünlerde sürdürülebilir malzeme kullanımının arttırılması

Markanın benimsediği yaklaşım, ürettiği her şeyin geri kazanılabileceği ve yepyeni bir şeye dönüştürülebileceği fikrine dayalı döngüsel bir gelecek vizyonunu esas alıyor.

ONARABİLİR MİYİZ?

Bu bağlamda İstanbul'daki Kalamış Parkı Kolektif Dönüşüm projesi konuya en canlı ve yakın örneği oluşturuyor. Park her gün Kalamış Parkı'nda vakit geçiren gençler ile birlikte onların da fikirleri alınarak, farklı spor ihtiyaçlarına göre yenilendi. “Atma, onar”, “saklama, paylaş” “tüketme, üret” mottosuyla hareket edilen bu projeyle Nike, Kalamış Parkı’nı Kadıköy Belediyesi’nin desteğiyle, kolektif üretimin ve paylaşmanın değerini inananlara armağan etti.

Kalamış Parkı Kolektif Dönüşüm Projesi öncesinde mekanı kullanan sporcular ve gençlerle yapılan sohbetlerde ortaya çıkan ihtiyaçlar doğrultusunda hayata geçirilen bazı adımlar şu şekilde:

* Kaykaycıların zarar gören kaykayları üzerinde çalışabilmeleri için eklenen tamir masası.

* Kaykaycıların daha önce eşyalarını koyabilecek bir alan bulamaması sebebiyle alanı kullanan kişilerin eşyalarını saklayabileceği kilitli dolaplar yapıldı.

3) Bağlantılı fiziksel ve dijital yolculuk vasıtasıyla tüketicileri sürece dahil etmek

Artık markanın 2000'i aşkın ürününde %50 veya daha yüksek oranda sürdürülebilir malzeme kullanıldığını ifade eden görünür bir "markalama" mevcut.nike.com üzerinde MTZ sunburst markalamasının/işlevinin devreye girmesi, tüketicilerin sürdürülebilir ürün unsurlarını hızlıca gezmesine imkân veriyor ve üretim süreci konusunda şeffaflık sağlıyor.

Yeni Tüketici Hizmetleri Çalışmaları

"Ayakkabını Tekrar Kullan" programı Kuzey Amerika'da 150'den fazla mağazada uygulamaya koyulmuş durumda. Şimdi de "Ayakkabını Tekrar Kullan" programı, tüketicilerin eski ayakkabılarını doğrudan evlerinden ücreti önceden ödenmiş bir çanta içinde postalamalarına imkan verecek şekilde yeniden tasarlanıyor.

Ayrıca Büyük Çin bölgesinde tüketicilerin eski malzemeleri ve ürün atıklarını kullanarak kişiselleştirilmiş alışveriş çantaları tasarlamasına imkan veren yeni etkileyici mağaza içi deneyimi "Trash Hacker" da uygulamaya konmuş bulunuyor.

Perakende Tasarım Felsefesinin Temelinde Sürdürülebilirlik

Mobilyalardan döşemelere kadar fiziksel mağaza tasarımlarına Nike Grind ve diğer geri dönüştürülmüş malzemeleri entegre etme amacıyla sürekli çalışmalar yürütülüyor.

2018'de Şangay ve New York'taki Nike House of Innovation'ın kapıları genelinde özel Nike Grind mozaik döşemelerini kullanıldı ve marka tüm Nike Live mağazalarında Grind malzemelerini ve malzeme atıklarını kullanmayı denedi. Mankenler, askılar ve hatta spor ayakkabı bölmelerindeki mantar yer karoları bile sürdürülebilir malzemelerle yeniden tasarlandı.

Nike Rise kapısı (Nike Guangzhou) 20.000 kg geri dönüştürülmüş malzemeyle tasarlanırken, 80.000 kg'ı aşkın geri dönüştürülmüş malzeme kullanılarak üretilen Nike Paris - House of Innovation 002, büyük oranda rüzgar enerjisiyle çalışıyor.

Kesinlikle onarabiliriz ama biz her neyi amaçlıyorsak onun için gerekli eylem planını yaratmalı ve o eylem planına hizmet edecek aktiviteleri ve adımları belirleyip uygulamaya koymalıyız. Aynı Nike'ın yaptğı gibi. İşte o zaman bizi gerçekten kimse durduramaz.