Elveda Franca...

Botticelli tablolarına benzeyen altın sarısı kıvırcık saçları ve tatlı gülümsemesiyle Franca Sozzani, kanserle bir senelik cesur savaşının ardından yaşamını kaybetti.   

28 yıldır Vogue Italia dergisinin editörlüğünü yaparak, cüretkar fotoğraflar ve yazılar yayınlamaktan kaçınmayan bu dergiyi modanın zirvesine taşıyan Sozzani'nin etkisi moda dünyasını aşıyor aslında. Kendisi, endüstrinin kötü yanlarına işaret etmekten hiçbir zaman çekinmedi ama aynı zamanda yükselen moda yeteneklerini ve uluslararası moda vakıflarını da sonuna kadar destekledi.  

En son katıldığı etkinliklerden biri, kendisinin de "Positive Change" (Olumlu Değişim) ödülünü aldığı Swarovski Ödül Töreni'ydi, ertesi gün ise hayatında son kez bir defileye katılacaktı: Paris Ritz'de düzenlenen  Chanel Métiers d'Arts defilesi. Burada arkadaşı ve hayranı Karl Lagerfeld, American Vogue Editörü Anna Wintour ve oğlu Francesco Carrozzini de kendisine eşlik etmişti. Oğlunun, kendisiyle ilgili yaptığı belgesel "Franca: Chaos and Creation" bu senenin başında Venedik Film Festivali'nde gösterime girmişti.  

Franca, Anne ve ben, moda dünyasındaki önemli pozisyonlarımıza aynı sene başladık: 1988. Paris'te düzenlenen özel bir davette her birimizin kendi rolündeki 25. senesini kutlarken, Franca her zamanki gibi yaramaz, zeki ve işine kendini adamış karakterini sergiliyordu. Küçük bedeni, güçlü bir zeka ve ele aldığı projelere duyduğu sağlam bir inanç barındırıyordu içinde.   

İşte, bu güç; ona hastalığı boyunca bunu yenebileceği inancını aşıladı ve bu sayede, hastalığına rağmen, hem oğlunun belgesel gösterimine katıldı hem de imkansız gözüyle bakılan seyahatlare çıkıp Londra ve Paris'e gidebildi.  

Bütün bu etkinliklerde yanında oksijen tüpüyle dolaşmak zorundaydı, bu onun zorunlu aksesuarıydı. Oksijen tüpü, tıpkı çok sevdiği köpeği veya hiçbir zaman eksik etmediği  yuvarlak küpeleri gibi hep yanındaydı.  

Franca'nın olağanüstü hikayesi, İtalya'nın kuzeyinde bir şehir olan Mantua'da başladı. Burada, felsefe, edebiyat ve dil üzerine eğitim aldı. Öyle bir eğitim ki, bu eğitimden gelen birikimi tıpkı üzerindeki kıyafetleri gibi asil bir biçimde her zaman taşıdı. Başladığı gibi biten 20 yaşındaki evliliğiyle ilgili gülünç yorumlarını oğlunun belgeselinde izleyebilirsiniz. 1976'da Vogue Bambini'de çalışmaya başladığı yıllardan 1990'da ablası Carla'nın 10 Corso Como mağazasını açtığı güne kadar moda dünyasında yoğun bir şekilde çalıştı. Daha sonra, 1988'de Vogue Italia'ya editör olarak atandı ve 1994'te Genel Yayın Yönetmeni ünvanını aldı. 

İtalya'ya ve özgün bir moda anlayışına duyduğu sadakati ise en iyi Steven Meisel'la yaptığı işbirlikleri göz önüne koyabilir. Beraber çalıştığı diğer fotoğrafçılar arasında ise Peter Lindbergh, Paolo Roversi ve Bruce Weber var.  

Franca, dergiye cüretkar ve tartışma yaratabilecek konuları dahil etmekten hiç çekinmedi. Bu sayede de, dergiye diğer hiçbir editörün kazandıramadığı ağırlığı ve gücü kazandırmış oldu.  

Condé Nast International'ın CEO'su Jonathan Newhouse, Franca'yı anmak için yazdığı yazısında, "Franca, dergi çıkaran editörler arasında en iyilerinden birisiydi. Condé Nast International'da açık ara en yetenekli, etkili ve önemli insandı," demiş.  

Peki Franca'yı bir moda gurusu olmanın çok daha ötesine taşıyan şey neydi? Bunu kendisine, 2008'de Vogue Italia'nın Afrika güzelliğini kutlayan ve sadece siyahi modellerden oluşan sayısını çıkardığında sormuştum.  

Sadece siyahi modellerden oluşan bir dergi çıkarmak? "Bunu her an herkes yapabilirdi ama ben yaptım," demişti. Aynı cesareti, 2010'da Vogue'un online versiyonunu hazırlarken sergilediğini de gözlemledik. Bir sonraki sene güzellik standartlarına meydan okuyarak "Vogue Curvy" sayısını çıkaran da yine üflesen uçacak kadar zayıf olan Sozzani'ydi.  

Jonathan Newhouse, yazısında Sozzani'nin Birleşmiş Milletler Moda Elçisi olarak görev aldığını da vurgulamış. Bu misyon kendisini dünyanın diğer kıtalarına; Afrika'ya, Asya'ya ve diğer bölgelere taşıdı. Newhouse, yazısında "Birleşmiş Milletler'deki rolünün bir parçası olarak aynı zamanda fakir ülkelerde açlıkla mücadelenin bir parçası oldu ve bu konuda farkındalığı arttırarak finansal destekler buldu. Bütün bu işleri, büyük bir kendini adamışlık ve enerjiyle yapıyordu," diye belirtmiş.  

İşte bu yüzden, bu ay Swarovski'den "Positive Change" yani, "Olumlu Değişim" yaratan kişi ödülünü aldı. İnsanların farklılığını ve çeşitliliğini kutlaması, ekoloji ve feminizm konularına eğilmesi ve bu konuda hem yerelde hem de uluslararası olarak birçok fon ve finansal destek sağlaması sebebiyle bu ödülü hak etti.  

Franca, Gianni Versace tarafından 1992'de AIDS farkındalığı için kurulan Convivio'ya ve European Institute of Oncology'e destek sağlıyordu. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı'nda Açlıkla Mücadele Küresel Elçisi'ydi ve kadınların ve kızların eğitim yoluyla güçlendirilmesi için çalışıyordu. Aynı zamanda, dezavantajlı çocukların eğitime ulaşma imkanlarını kolaylaştırmak için çalışan Child Priority Foundation'ın kurulmasına da yardımcı oldu.  

Aynı zamanda Franca'nın moda yeteneklerine verdiği sonsuz desteği de unutmamak lazım. "Who is On Next" adını verdiği girişimle, İtalya'nın yeni yetişen yeteneklerini bulup onlara finansal destek sağlamayı amaçlamıştı. Zamanında Roma'da bizi oturtup saatlerce fialistlerle ilgili tartıştırdığı ve en iyi sonucu çıkarmaya çalıştığı günleri asla unutmayacağım. 

Ama, Franca'yı aynı zamanda bir arkadaş, göz zevki mükemmel olaran bir kadın olarak da hatırlayacağım. Portofino'daki siyah havuzuna ve Marakeş evindeki tıpkı kendi vücudu gibi incecik ve narin olan perdelerine yansıyan kusursuz zevkini hiç unutmayacağım.