Stanford Mahallesinin İyi Komşuları

15’inci İstanbul Bienaline biz de Amerika'dan katkıda bulunuyoruz. Buradaki 1783 yeni komşuma “iyi bir komşu kimdir” diye sordum. Stanford Mahallesi sakinlerinin yanıtlarından bazılarını aktarıyorum:

“İyi komşular birbirilerinin adını bilir, ailelerini, çocuklarını, evcil hayvanlarını, arabalarını tanır. İyi komşular, yolda karşılaştığında sohbet eder, şehir dışında olanın evine göz kulak olur, evde parti veren gençlere anlayış gösterir, kapıda kalanın çocuklarını eve alır, komşunun kaçan kedisinin arkasından koşturur, evinde tuhaf bir şey olduğunu düşünürse telefonla arar çünkü iyi bir komşuda telefon numaran vardır.” - Sabra

“İyi komşu mahallenin güvenliğini ve refahını düşünen, buna uygun davranandır. – Bob

“Mahalleye yeni taşınanlara kendini tanıtan ve merhaba diyendir.” – Lalli

“Yeni komşusuna pişirdiği kurabiyeyle hoşgeldin diyendir.” – Lori

“Seyahate giderken anahtarını gönül rahatlığı ile bıraktığın kişidir. Şahsen tanışmasak da teknolojinin imkanlarını kullanarak bilgisini, deneyimini paylaşandır.” – Özgün

“İyi bir komşu çocuklarına ilgi gösteren, onlarla sohbet eden, acil bir durumda onlara göz kulak olan kişidir.” – Hanaa

“En iyi komşu seninle iletişim kurandır. Bunun en güzeli de yüz yüze olandır.” - Melissa

İşte ilişkilerini sosyal ağlarla sınırlı tutmayan iki komşu

1783 komşumla tek tek tanışamayacağım aşikar olduğuna göre, tahmin ettiğiniz gibi bir sosyal ağ ile karşı karşıyayız. Aynı mahallede oturan insanları bir araya getiren Nextdoor, “yeni bir sosyal ağa daha ihtiyacımız yok” denilen bir dönemde, 2010’de Silikon Vadisinde kuruldu ve milyar dolarlık değere ulaştı. Bugün Amerika’daki mahallelerin yüzde seksenini kapsıyor. Bu başarını ardından girdiği İngiltere’de ülkenin yarısında kullanılıyor. Yakın zamanda Almanya ve Hollanda’da da kullanılmaya başlandı. Şimdilik Türkiye girmek gibi bir planları ise yok.

Nextdoor’la, gittiğiniz restoranları, hizmet aldığınız iş yerlerini alışveriş yaptığınız mağazaları komşularınıza tavsiye edebiliyor ya da tam tersi kötü deneyimler konusunda onları uyarabiliyorsunuz. Elden çıkarmak istediğiniz eşyalarınızı fotoğraflarıyla birlikte yayınlayıp satabiliyor ya da hediye edebiliyorsunuz. Ya da tam tersi, birkaç saatliğine bir matkap mı lazım oldu, yazıp bir komşudan istiyorsunuz. Kaybettiğiniz ya da bulduğunuz bir eşyayı bildiriyorsunuz. Burada bol bol evcil hayvan duyurusu oluyor. Ayrıca evcil hayvanınızı adıyla fotoğrafıyla Nextdoor Evcil Hayvan Rehberine kaydediyorsunuz ki mahallelide bir göz aşinalığı olsun. Mahalledeki ya da şehirdeki her türlü spor, sanat, eğlence, anma etkinliğini duyurabiliyorsunuz. “Suç ve Güvenlik kategorisi aldında mahallenin güvenliğini tehdit edebilecek konularda, şüpheli durumlar ve kişiler hakkında uyarılarda bulunuyorsunuz. Lokal güvenlik kurumlarına buradan ulaşabiliyorsunuz. Bir de hiçbir kategoriye girmeyen durumlar var, mesela benim gibi komşularınıza “iyi bir komşu kimdir” diyorsunuz ve onlarca kişiden, yanıtla birlikte hoşgeldin mesajı da alıyorsunuz.

İyi bir komşu, komşusunun köpeğini onun gibi sevip koruyan mıdır?

Peki Amerika’nın bütün komşularını bir araya getiren bu sosyal ağın arkasında nasıl bir beyin var? Nextdoor’un kurucusu, Hintli bir göçmen ailesinin bugün 45 yaşında olan oğulları Nirav Tolia. Babası gibi doktor olmak için Stanford’a kaydolmuş ama hastane ortamının ona göre olmadığını anlayınca İngiliz edebiyatına geçiş yapmış. Mezun olunca Yahoo’da çalışmış ve teknolojiyi sevdiğini fark etmiş. Ama Nextdoor’un köklerinin nereye uzandığını kavramak için Tolia’nın çocukluğuna gitmek gerekiyor. LA Times’a verdiği bir röportajda Texas’ın yüz bin nüfuslu Odessa şehrinde geçen çocukluğunu şöyle anlatıyor: “Yakınlarda gidilecek bir okyanus yoktu, dağlar, ormanlar yoktu, sanat yoktu. Çok paramız da yoktu. Ama bir mahalle ruhu vardı. Komşular birbirlerine güvenirler, birbirlerini önemserler, değer verirlerdi.”

Tolia’nın kurucusu ve CEO’su olduğu Nextdoor, bir yandan bu ruhu yeniden canlandırırken öbür yandan büyük reklam pastasından koca bir dilim almaya hazırlanıyor. Biz de fiber optik kablolar üzerinden “evlere servis” yeni nesil komşuluğun tadını çıkarıyoruz.

Cuma akşamüstü Stanford Mahallesindeki Oak Creek Sitesinde dışarıda pek az insan var. Ama bu ıssızlık sizi yanıltmasın, komşuluk ilişkileri fiber optik kablolar üzerinden bütün canlılığıyla sürüyor