Monet’nin Milyon Dolarlık Saman Yığınlarının Sırrı

Claude Monet, Meules, 1890. Sotheby's Institute of Art. 

Sanat dünyasının gözleri Claude Monet’nin meşhur saman yığınlarının üzerinde! Sanat tarihinin en ünlü ressamlarından Monet’nin "Saman Yığınları", orijinal adıyla Meules, dünya çapında bir şöhrete kavuşmaya hazırlanıyor. Dünyanın en prestijli sanat enstitülerinden Sotheby’s, 14 Mayıs’ta New York’ta düzenleyeceği Empresyonizm ve modern sanat gece satışında Monet’nin Meules (1890) tablosunu sanatseverlerle buluşturacak. Satış değerinin 55 milyon dolardan fazla olacağı hesaplanan Meules’ün, Monet’nin en pahalı tablosu olabileceği konuşuluyor. Tartışılmaz şaheser unvanı alan ve sanat tarihinin en unutulmaz resimlerinden biri olan saman yığınlarının sırrı ne?

Claude Monet, Stacks of Wheat (Thaw, Sunset), 1890/91. Art Institute of Chicago.

Saman Yığınlarının Hikayesi

Empresyonizm akımının öncü sanatçısı Claude Monet’nin doğaya övgüsünü konu alan Meules tablosu aslında yalnız değil! Monet’nin resim kariyerinin başkenti olan Giverny’de 1890-91 yılları arasında resmettiği Saman Yığınları, orijinal adıyla Les Meules à Giverny, 25 eserden oluşan bir seri. Monet’nin Meules’ü sadece bir takım saman yığınını göstermiyor, aslında doğa-zaman ilişkisi konu alan bir varyasyon serisi.

Yazın sarı ışıkları ve kışın karın altında, gün batımı ve gün doğumunda, saman yığınlarını tekrar tekrar resmeden sanatçı, aslında aynı konuyu, farklı ışık ve atmosferle tekrar ederek doğanın canlılığını anlatıyor. Monet, sanatının imzası olan usta fırça darbeleriyle yarattığı illüzyonla, hareket halindeki doğanın canlılığını ve akan giden zamanı tablolarında yaşatıyor.

Saman Yığınları'nın felsefesini daha iyi anlamak için, Monet'nin sanat eleştirmeni arkadaşı Gustave Geoffroy'a mektubunda yazdığı şu cümlelere bakmak yeterli: “ Bu aralar çok çalışıyorum, farklı etkiler yaratan bir seriyle (saman yığınları) uğraşıyorum, ama bu mevsimde güneş çok hızlı batıyor ve ben takip edemiyorum… Devam ettikçe, başarmaya çalıştığım işin ne kadar büyük bir iş olduğunu da görüyorum”.

Saman yığınlarını, farklı mevsimlerde ve günün farklı zamanlarında, resmederek şaheser niteliğinde bir renk paletine imza atan Monet, bu seriyle, Fransız öykü yazarı Maupassant’dan soyut resmin kurucusu Kandinsky’e, birçok sanatçıya ilham kaynağı oldu ve olmaya devam ediyor. 

Claude Monet, Meules (Fin de l'été), 1891. Musée d'Orsay.

Sanat Tarihindeki Önemi

1874 yılında Salon de Paris’de sergilenen Impression, soleil levant (İzlenim, gün doğumu) tablosuyla "Impressionism" akımına ismini veren öncü ressam Claude Monet, hem döneminin hem sanat tarihinin en önemli isimlerinden biri oldu. Sanatçının bu şöhretine en büyük katkıyı, şüphesiz ki Saman Yığınları serisi yaptı. Sanatçı ilk sergilenen serisi olan Meules, döneminin sanat eleştirmenleri ve koleksiyonerleri tarafından kısa sürede büyük bir beğeniyle kucaklandı. Serginin açıldığı ay, neredeyse tüm eserler satıldı ve Monet’nin saman yığınları empresyonizm akımının amblemine dönüştü.

Günümüze gelirsek; 25 tablodan oluşan serinin, 17 eseri müze koleksiyonlarında sergilenirken 8 eser de özel koleksiyonerlerde yer alıyor. Satışa çıkmaya hazırlanan Meules(1890) tablosuysa serinin en beğenilen eserlerinden biri. Eserin popülaritesini artıran bir başka nedense; 1986 yılında 2.53 milyon dolara satıldıktan sonra bir daha hiç görülmemesi. Chicagolu koleksiyonerler Potter Palmer ailesi tarafından, direkt sanatçının kendi simsarı Paul Durand-Ruel’den satın alınan eser, yıllardır bu çiftin özel koleksiyonunda saklı kaldı. Gerçek bir Monet koleksiyonerleri olan Potter Palmer çifti, sanatçının 90’dan fazla eserine kendi koleksiyonlarında misafir etme şansını sahip oldular.

Yıllar sonra yaklaşık 22 katına satılacak olan Meules'ün, geçtiğimiz Mayıs ayında David ve Peggy Rockefeller tarafından New York’taki Christie’s Galerisinde 84 milyon dolara satılan Nymphéas en fleur tablosunun rekorunu kırmaya hazırlandığı konuşuluyor. Sanatçının 81.4 milyon dolara 2016’da satılan ikinci en pahalı tablosuysa, yine Les Meules serisinden.

14’ünde gerçekleşecek açık artırmada Fransız empresyonist Claude Monet’nin doğal hayata mütevazi övgüsünü konu alan Saman Yığınları, dünya çapında bir şöhretle idolleşecek.