Haftalık E-Bülten
Moda dünyasında neler oluyor? Yeni fikirler, öne çıkan koleksiyonlar, en vogue trendler, ünlülerden güzelllik sırları ve en popüler partilerden haberdar olmak için haftalık e-bültenimize kaydolun.
Gaslighting yapan kişi, geçmişte söyledikleri ya da yaptıkları şeyleri inkâr ederek mağdurun hafızasını sorgulamasına neden olur.
Partnerinizle ciddi bir konuşma yaptığınızı hayal edin—ama birkaç hafta sonra bunu tekrar gündeme getirdiğinizde, “Biz hiç böyle bir konuşma yapmadık. Başka bir şeyle karıştırıyor olmalısın” derler. Ya da patronunuz size bir görev verir, ancak kritik bilgileri paylaşmayı unutur ve sonra başarısız olduğunuz için sizi azarlayıp, aslında tüm talimatları verdiğini iddia eder. Belki de sürekli aşırı tepki verdiğinizi, çok hassas olduğunuzu ya da olayları yanlış yorumladığınızı duyuyorsunuzdur. Bunların hepsi gaslighting örnekleri olabilir. Sıklıkla kullanılan bu terim, birinin sizinle konuşurken veya iletişim kurarken gerçekliği sorgulamanıza neden olur.
Gaslighting, bir kişinin diğerinin algılarını ve duygularını manipüle ederek, kendinden şüphe duymasına neden olduğu bir tür psikolojik manipülasyon yöntemidir. Bu davranış, kişinin kendi hafızasını, duygularını ve zihinsel sağlığını sorgulamasına yol açabilir. Gaslighting, genellikle romantik ya da yakın ilişkilerde, aile dinamiklerinde veya iş yerinde görülür.
Gaslighting, çoğunlukla ince ve fark edilmesi zor şekillerde kendini gösterir. Gaslighting yapan kişi, geçmişte söyledikleri ya da yaptıkları şeyleri inkâr ederek mağdurun hafızasını sorgulamasına neden olur. “Bunu hiç söylemedim” gibi sözler kullanır. Mağdurun duygularını önemsizleştirerek veya aşırı tepki verdiklerini söyleyerek onları susturur. Kendi davranışlarından sorumlu olmaktan kaçınmak için suçu sürekli karşı tarafa yüklerler: “Bu senin hatan. Eğer bunu yapmasaydın bu durumda olmazdık.”
Gaslighting terimi, 1944 yapımı, Ingrid Bergman ve Charles Boyer'ın başrol oynadığı Gaslight adlı bir filmden gelir. Bu filmde, bir adam kendisine güvenen eşini artık kendi gerçeklik algılarına güvenemeyeceğine inandırmak için manipüle eder. Zihinsel sağlığından şüphe duymasını sağlamak için de evin gaz lambalarının ışığının kasıtlı olarak titremesine neden olur. Eşi bu değişikliği fark ettiğinde ise adam ışıklarda bir değişiklik olmadığını söyleyerek onun algılarını sorgulatır. Bu nedenle gaslighting terimi doğmuştur. Terim çift terapisi ve kişisel gelişim kitaplarında belirli bir tür toksik ilişkiyi tanımlamak için sıklıkla kullanılmaktadır.
Günlük hayatta karşılaşılabilecek bazı örnekler: “Sana bunu hiç söylemedim. Kafanda kuruyorsun”; “O kadar hassassın ki! Kim olsa böyle bir şey yapardı”; “Asıl sorun benim söylediğim değil, senin bunu nasıl yanlış anladığın”; “Eğer gerçekten beni sevseydin, böyle davranmazdın”
Gaslighting’e maruz kalan kişilerde, zamanla bu durum, zihinsel sağlık üzerinde ciddi bir etki yaratabilir. İnsanlar çoğu zaman gerçeklik duygularını kaybettiklerini hissederler. Kendinden şüphe duyma, duygularını ve ihtiyaçlarını içselleştirme ve bunları ifade etmeme şeklinde ortaya çıkabilir. Ardından kaygı ve depresyon gelebilir. Bu manipülasyonun uzun vadede ciddi psikolojik etkileri olabilir. Kendi algılarından şüphe duymak, kişinin özgüvenini ciddi şekilde zayıflatır. Sürekli olarak manipüle edilmek, yoğun stres ve duygusal yorgunluk yaratabilir. Kişi, kendi kararlarına güvenemediği için manipülatöre bağımlı hale gelebilir. Gaslighting genellikle mağdurun destek sisteminden uzaklaşmasına neden olur.
Kendi hislerinize ve algılarınıza güvenmek, gaslighting’e karşı koymanın ilk adımıdır. Kendinizi duyulmuyormuş gibi hissettiğinizde, en iyi çözüm genellikle duruma ara vermektir: “Bu şekilde konuşmaya devam edersen, bu tartışmaya katılmayacağım” Bu yaklaşım, gaslighter’ın konuşmayı kontrol etme girişimini kesintiye uğratır, manipülasyonlarına bir şüphe tohumu eker ve kolayca yönlendirilemeyeceğinizi gösterirsiniz.
Eğer olayların kendi versiyonlarına odaklanmaya devam ederse, bunun ilginç olduğunu, konuşmalarda genellikle sizin hatırladıklarınızın sorgulandığı bir kalıp fark ettiğinizi söyleyebilirsiniz. Bu yanıt, olayın ayrıntılarıyla ilgili bir güç mücadelesine girmek yerine tartışma içeriğinin üzerine çıkmak olarak tanımlanıyor.
Düzenli olarak ilişkide bu durumu yaşıyorsanız, yaşadıklarınızı yazmanız da öneriliyor. Olanları yazılı hale getirin, mesajları ya da mailleri saklayın. Bu, manipülatörün sizin algınızı sorgulamasına karşı kanıt sağlar. Bazı gaslighting yapan kişilerle mantıklı bir şekilde konuşmak mümkün olmasa da diğerleri bir konuşma yapmaya ve bir çözüme ulaşmaya açık olabilir. Birlikte oturup yazdıklarınızı gözden geçirmek ufuk açıcı olabilir.