8 Mart Dünya Kadınlar Günü Nasıl Ortaya Çıktı? Önemi Nedir?

8 Mart, kadınların sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasi alanlardaki başarılarının kutlandığı küresel bir gün. Bu özel gün, kadınların ulusal, etnik, dilsel, kültürel ve ekonomik fark gözetmeksizin elde ettikleri başarıları onurlandırırken, toplumsal cinsiyet eşitliğini de savunuyor.

16 Aralık 1977 tarihinde Birleşmiş Milletler (BM) tarafından resmen tanınan Dünya Kadınlar Günü, ilk olarak 20. yy’ın başlarında Kuzey Amerika ve Avrupa’daki işçi hareketlerinin faaliyetlerinden doğdu. Tüm uluslararası insan hakları sözleşmeleri, hak ve özgürlüklerin kullanımı konusunda cinsiyete dayalı ayrımcılığı yasaklıyor. 1979 tarihli BM Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW), kadınların medeni, siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel haklarını, özgürlüklerini erkeklerle eşit bir şekilde tanımayı, kullanmayı ve bunlardan yararlanmayı engelleyen veya ortadan kaldırmayı amaçlayan her türlü ayrımcılığı yasaklıyor.

Kısa süre önce, 25 Şubat 2025 tarihinde bir açıklama yapan BM Kadın Birimi, bugün dünyanın kadınlar ve kız çocukları için her zamankinden daha eşit bir yer olsa da ilerlemenin hâlâ çok yavaş olduğunu ve her 10 dakikada bir, bir kadının aile bireylerinden biri tarafından öldürüldüğünü paylaştı. BM Kadın Birimi açıklamada şu sözlere yer verdi: “1995 yılında dünya liderleri, kadın hakları için cesur hedefler belirleyen Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu ile toplumsal cinsiyet eşitliği taahhüdünde bulunmuştur. Yirmi yıl sonra, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları bu taahhüdü 2030 hedefiyle pekiştirmiştir. Geri adım atma lüksümüz yok. Eşitlik vaatlerini yerine getirmek için bir 30 yıl daha bekleyemeyiz. 2025 bizim dönüm noktamızdır -8 Mart Dünya Kadınlar Günü itibarıyla tüm kadınlar ve kız çocukları için ilerlemeye devam ediyoruz.”

Dünya Kadınlar Günü Nasıl Ortaya Çıktı?

Kadınların temel hak ve özgürlükler için verdikleri mücadele, aynı zamanda insan hakları mücadelesi olarak ifade ediliyor. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün kökeni, kadın işçilerin daha iyi çalışma koşulları ve eşit haklar için verdikleri mücadeleye dayanıyor. 1908 yılında, binlerce kadın New York sokaklarında iş hayatında daha iyi çalışma koşulları ve eşitlik talep ederek yürüdü. Bugünü uluslararası bir etkinlik haline getirme fikri, 1910 yılında kadın hakları savunucusu Clara Zetkin’den geldi. Böylece ilk Dünya Kadınlar Günü 1911 yılında Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre’de kutlandı. 1. Dünya Savaşı sırasında Rusya’daki kadın hareketinin üyeleri, 8 Mart 1913’te Dünya Kadınlar Günü’nü kutlayarak savaşı barışçıl bir şekilde protesto etti; greve giderek ekmek ve barış talep etti. 2. Dünya Savaşı’nın ardından, tüm dünya 8 Mart’ı kadınların eşitliği için bir mücadele günü olarak Dünya Kadınlar Günü’nü benimsemeye başladı. BM, 1975 yılını “Kadın Yılı” ilan etti ve bu yıl içinde 8 Mart’ı kutlamaya başladı. Ancak, resmi olarak 8 Mart’ı tanıması ve üye ülkeleri bugünü kutlamaya teşvik etmesi 1977 yılında gerçekleşti.

Fotoğraf: Alamy

Dünya Kadınlar Günü’nü Simgeleyen Renkler Nelerdir?

Dünya Kadınlar Günü’nün renkleri mor, yeşil ve beyaz. Mor, adalet ve onuru; yeşil, umudu; beyaz ise saflığı simgeler ancak bu kavram tartışmalı. Renkler, 1908 yılında İngiltere’de Kadınların Sosyal ve Politik Birliği (WSPU) tarafından benimsenmiş. Mor, yeşil ve beyaz tarihsel olarak kadın hakları hareketiyle özdeşleşmiş olsa da renklerin anlamları zamanla farklı yorumlara açık hale gelmiş ve bazı kesimlerce eleştirilmiştir Günümüzde mor renk genel olarak kabul görür.