Moda Klanının En Güçlü Oyuncusu: Tartan

“Bir amacı ve hikayesi olan bu kumaşları kullanmadan duramıyorum. O kadar çekiciler ki!” Vivienne Westwood’un bu sözleriyle vurguladığı o hikaye 18’inci yüzyılın başlarına, Kuzey İskoçya’nın kış mevsimini oldukça sert geçiren dağlık bölgesi Highlands’e dayanıyor. Bölge yerlilerinin ürettiği yünlü kumaşın üç renkli kombinasyonları olan, mozaik görünüme sahip bu kendine özgü desen, daha sonra ekose olarak adlandırılacak ve İskoç mirası ile geleneksel İskoç kültürünün simgesi olacaktı.

19. yüzyıldan itibaren, önce klanların sonra da bölgenin ileri gelen ailelerinin soyadlarıyla birlikte anılan, her klana/aileye özgü olan ekose desenler vardı. Doğuştan komünite oluşturmaya endeksli bu desenin daha sonra Stuart hanedanını destekleyen Jacobite mücadelesine mensup asilerin üniforması haline gelmesine ve 1746’da çıkarılan bir Kıyafet Kanunu’yla yasaklanmasına ise şaşırmamalı. Bu isyankar desenin daha sonra Vivienne Westwood ile punk ruhuna bürünmesi bu yüzden hiç sakil durmamış olsa gerek. Sıra dışı şekilde köklerine bağlı ve olağan biçimde isyankâr bir desen!

Etro 2023-24 Sonbahar/Kış

Günümüzde “İskoç tartan” olarak adlandırılan ekose, “plaid” ve “check” terimleriyle aynı anlamda kullanılsa da plaid, soğuk ve sert kışlardan korunmak için İskoçlar tarafından giyilen belirli bir giysi tipini; check ise eşit boyuttaki karelerden oluşan dama deseni tanımlıyor. Onu sezon koleksiyonlarının ana unsurlarından biri yapan şeyse, tek parça olarak vücudu adeta bir battaniye gibi saran kullanım şekli. Büyük ekose kumaşları geceleri battaniye, gündüzleri ise pilili şekilde katlayıp kemerle sabitleyerek etek ve omuz şalı, kimi zaman pelerin olarak kullanan Highlands erkekleri, günümüz kadınlarına estetik bir cazibeyi miras bırakıyor.

2023-24 Sonbahar/Kış koleksiyonlarındaki görünümlere geçmeden önce zihnimde iz bırakan ekose desenli görünümleri tarıyorum. Tabii ki 1995 yapımı ikonik film Clueless’taki sarı ekose desenli etek ceket takım, tüm şımarık kolejli tavrıyla beliriyor gözlerimin önünde. Onu bir Vogue Amerika kapak çekimi takip ediyor. Eylül 1991 tarihli ve Arthur Elgort imzalı bu karede süpermodel Linda Evangelista, oturduğu sandalyeden okuduğu kitabın kapağına kadar baştan aşağıya ekose desen içinde sıcacık bir his yayıyor etrafına. Şöminede odunların çıtırdadığı cozy bir dağ evine ışınlanmak istiyorum. Vivienne Westwood’un 1993 tarihli Anglomania koleksiyonunun defilesini ekose desenli hacimli bir gelinlikle kapatan Kate Moss ve aynı yıl başka bir etkinlikte Moss’un elinden tutmuş kameraya gülümseyen ekose desenli etek ceket takımıyla Naomi Campbell ise 90’lar minimalizminden çok uzak ve son derece punk.

Saint Laurent 2023-24 Sonbahar/Kış

İskoçyalı dokumacılarla birlikte çalışarak kendi ekosesini tasarlayan ve İskoç Tartan Sicili’ne ekleten -evet, böyle bir kurum var, orijinal ismi ise “Scottish Register of Tartans”- Vivienne Westwood’u Aralık 2022’de kaybetmenin yasını tutan moda endüstrisi, tasarımcıya olan saygısını 2023-24 Sonbahar/Kış koleksiyonlarına da yansıttı. Ekose, Andreas Kronthaler’ın Vivienne Westwood için hazırladığı koleksiyon dışında Akris, A.P.C., Chopova Lowena, Tom Browne, Issey Miyake şovlarında punk ruhuna uygun şekilde deneysel tasarımlarda görüldü. Bu deseni günümüz kadını için uyarlarken köklerine inen iki tasarımcıysa Burberry’de Daniel Lee ve Saint Laurent’de Anthony Vaccarello idi. Lee’nin Burberry için yarattığı bu ilk koleksiyondaki görünümler, tasarımcının İngiliz olmanın günümüzde ne anlama geldiğini sorgularken markanın mirasına işaret eden referanslarla doluydu. Elektrik mavisi, sarı ve mor gibi renklerdeki ekose tasarımların Lee’nin markaya geçişinin yarattığı büyük beklentiye cevap verip vermediğini satış rakamları gösterecek olsa da tasarımcının değişim için önce ait olduğu yere köklenmeyi önermesi cesur bir hamle. Vaccarello mu? Onun daima geniş omuzlara ve güçlü bir tavra sahip kadınları, tek parça olan büyükçe bir ekose kumaşı tek omuzda tokayla tutturarak bir pelerin gibi kullanıyor. Süper güçleri olan gerçek kadınlar için, yaklaşmakta olan sert kış öncesi yatırımlık bir parça.

Bir stil önermesi olarak renkli ekose parçaları bir arada kullandığınız görünümler yaratabilirsiniz. Aynı anda hem köklü bir mirası hem de punk devrimini simgeselleştiren bu desenle yaratıcı bakış açınızı ve sıra dışı stil anlayışınızı ilan etmenin vaktidir!