Mermaidcore: Denizkızlarının Şarkısı

Denizkızlarının bronz heykeller olarak kayalıklarda poz verdiği, oturup beyaz atlı prenslerini bekledikleri ya da turistlerin adeta Andersen’den Masallar’a konu olan bir ülkede geziniyormuş gibi selfie çektikleri zamanlar çoktan geride kalmış gibi görünüyor.

Türleri ve cinsiyetleri konusunda tartışmalara konu olan ve şehvet objesi halleriyle nam salan bu kıvrımlı canlılar, kaidelerinden inerek insanların dünyasında yerlerini almaya başladı. En çok da eğlence dünyasında. Walt Disney imzalı Küçük Deniz Kızı’nın “live action” olarak beyaz perdeye uyarlanan 2023 versiyonu, hiç şüphesiz yılın en çok beklenen yapımlarındandı.

Amerika Birleşik Devletleri’nde Washington yakınlarında gerçekleşen MerMagic Con fuarı, yüzlerce kadın ve erkeğin çok renkli silikon kuyruklarını suda dalgalandırdığı, dünyadaki en büyük amatör ve profesyonel denizkızları etkinliğinden biri. Bu mitolojik figür, günümüz Fransa’sında feminist yazar Mona Chollet’nin kitabında söz edilen cadıların izini sürmektedir. İster Colombe Boncenne imzalı, erkekler tarafından yaralanan kadınların nesiller boyu sesi olan Deniz Kızları romanı, ister Alexi Shell’in Sirens albümünde yer alan ve şarkıcıyı gemi kazası geçirmiş bir yaratık ya da belki okyanusun derinliklerinden gelen bir cadı olarak gösteren The Fall şarkısı olsun…

Bottega Veneta 2023 İlkbahar/Yaz

Denizkızlarının baş döndüren şarkıları da modaya ilham vermekten geri kalmadı. Hem de ne ilham vermek... Alaïa’dan Moschino’ya, Michael Kors’tan  Ludovic de Saint Sernin’e; 2023 İlkbahar/Yaz podyumları denizkızlarının istilasına uğradı. Mermaidcore olarak adlandırılan bu trend, güzellik alanına da damgasını vurdu; ekstra uzun ya da ıslak görünümlü saçlar, mavi ve su yeşili tonlarında ya da sedefli makyaj, deniz altının büyülü dünyasını yansıtıyor.

Zaten gelecek bu kadar belirsizken, bir denizkızı gibi okyanusun derinliklerinde kaybolmak ya da orada özgürce yüzmek çok cazip değil mi? Suyun dibinde oluşan uçurumların karanlığında, deniz kabuklarıyla dolu parlak mavi kum tepeleri... Geçtiğimiz eylül ayında gerçekleşen Blumarine defilesinde modeller tam da böyle fantastik bir dekorun içinde yürüdüler podyumda. Nicola Brognano’nun modern denizkızlarına bir övgü niteliğinde kurguladığı koleksiyon, İtalyan modaevinin kreatif direktörünün ifade ettiği şekliyle “çağrışıma açık, rahatsız edici, gerçek ve düşsel” betimlemelerini pek çok biçimiyle bünyesinde barındırır nitelikte. Brognano’ya göre; “Denizkızları sadece seksi ve yaramaz değil, aynı zamanda güçlü ve iradeli bir kadını tasvir eden, bir su dalgası kadar değişken ve denizin derinlikleri kadar büyüleyici canlılar”.

Lanvin 2023 İlkbahar/Yaz

Covid-19 sonrası yaşananlar, hep hayalini kurduğumuz harika dünyalara kaçma arzusunu daha da perçinlemiş olsa da; ne denizlerin güzellikleri, ne de yarı kadın - yarı balık canlıların varlığı moda dünyasında yeni değil. Fransız Moda Enstitüsü teori ve moda tarihi profesörü Sarah Banon; “Yunan ve İskandinav mitolojisinde denizkızı figürü, dişil baştan çıkarmayla aldatmacayı birleştirdiği için her zaman tehlikeyle ilişkilendirilmiştir” diyor. Zaten aktris Theda Bara’nın 1920’lerde somutlaştırdığı vampir karakterine Hollywood’da yer verecek olan tam da bu “femme fatale” imgedir. Bundan on yıl kadar sonra, Marcel Rochas ona şehir hayatı için bir siluet tasarladı: 1950’lerde Amerikalı aktrisler tarafından popüler hâle getirilen bir denizkızı elbisesi. Göğsü saran ve aşağı doğru genişleyen, kadın bedeninin narin kıvrımlarını harika biçimde vurgulayan bir elbise. Daha sonraki dönemde Jean Paul Gaultier, onu denizcilerin doğal ama özgür yoldaşı yaptı ve 2008 İlkbahar/Yaz Haute Couture koleksiyonunu ona adadı. Defilenin lokomotifi, denizkızı bir gelindi. Podyuma koltuk değnekleriyle gelen denizkızı, bacaklarını kullanabilmek için göğüs kısmı deniz kabuklarıyla bezeli lateks detaylı altın rengi elbisesinin fermuarını açmak zorunda kaldı. Daha yakın geçmişte Versace, tamamı denizyıldızı motifleri ve deniz kabuğu takılarıyla süslenmiş ultra seksi bir 2021 İlkbahar/Yaz defilesi yaparak deniz temalı hayal dünyasının sınırlarını zorladı. Mermaidcore’un bu denli popüler olmasında, Walt Disney yapımı çizgi filmin yeni versiyonunun çok büyük etkisi var. Hatta diyebiliriz ki, çocukluğunda Ariel’i izlemiş tasarımcılarda nostalji etkisi yaratmış durumda.

Ludovic de Saint Sernin 2023 İlkbahar/Yaz

Ludovic de Saint Sernin, “Küçük Deniz Kızı’nı izleyerek büyüdüm, en sevdiğim film buydu. İlkbahar/Yaz koleksiyonum, markamın beşinci yıldönümünün kutlamasıydı, bu nedende kendi denizkızı dünyamı yaratırken ilk ilham perim Ariel’i yüceltmek istedim” diyor. Su perilerine atıfta bulunan seksi koleksiyonda tasarımcı, kadın bedenini dalgıç kıyafeti tarzı deri takım ve büstiyerlerle, kristal taşlarla süslü file siluetlerle ve mikro eteklerle şekillendirmiş durumda. Modern zamanlara naif ve saf bir Disney dokunuşu. Çünkü transparandan ıslak görünüme, mayo efektinden farklı anatomik biçimlere; 2023 yılının denizkızı bedenini ve erotik gücünü bayağıya kaçmadan elinden tutuyor. Erkek dünyası için cazibe objesi hâline gelen denizkızlarının güçlü kadınlar dünyasında yer bulması ve feministler için rol model olması aslında tesadüf değil. Sarah Banon; “Denizkızları, mevcut feminizm için büyük ilgi uyandıran bir kararsızlığı temsil ediyor. Zira sadece cinsel özgürlükleri eril bir noktada durmakla kalmıyor aynı zamanda grotesk ve canavar izlenimli yarı insan - yarı hayvan biçimleriyle akışkanlığı çağrıştırıyor. Bu sayede de güzelliğin ve cinselliğin geleneksel prangalarından kurtuluyor” diyor. Sürrealistler bu durumu çok iyi anlamışlardı; denizkızlarını modern bir ilham perisine ilk dönüştürenler onlardı. André Breton’un kendi adını taşıyan romanında övdüğü genç kadın Nadja, kendisini şairi büyüleyen gizemli bir ölümsüz olarak temsil etmişti. Şair Louis Aragon da gerçekle hayal ürünü karışımı bu deniz canlısını eserlerine konu etmişti.

Tasarımcı Arturo Obegero; “Deniz kızları benim için muhteşem ve büyüleyici varlıklar, çünkü hem romantikler ama aynı zamanda cinsel çağrışımları hayli sapkın ve bu karmaşıklık bence son derece çağdaş” diye yorumluyor. Tasarımcı, Salvador Dali’nin 1957 yılında tasarladığı deniz kabukları motifli çatal-bıçak takımını gördükten sonra, Song of Sirens adını verdiği 2023 İlkbahar/Yaz koleksiyonunu hayata geçirdiğini belirtiyor. Obegero koleksiyonunda, hem erkekler hem de kadınlar için tasarlanan elektrik mavisi muslin üstler ve elbiselerde kullandığı transparan kumaşlarla bedenleri sararak deniz dalgalarını andıran bir akışkanlık vadediyor. Koleksiyonlardan da anlaşılacağı üzere, okyanus ötesinden gelip Fransa’da giderek daha fazla destek gören denizkızı temalı moda anlayışını benimsemek için artık silikon takma kuyruklara hiç ihtiyaç yok. 2023; balık pullarını andıran parıltı ve payetlerle daha parlak bir havaya bürünen siluetlerin modern ve çekici duruşunu; hem podyumlarda hem de kırmızı halıda “denizkızı” elbiselerinin geri dönüşünü müjdeliyor (Ann Demeulemeester’ın Morticia Addams versiyonuna özel bir atıf yapmayı unutmayalım). Ancak genel olarak tasarımcılara ilham olan şey, suda yüzüyor havası veren bedenler ve kullanılan malzemelerin akıcılığı. Blumarine’in koleksiyonunda seksi denizkızlarını parlak viskoz ve jarse kumaştan ürettiği şehvetli elbiselere sarması; buna en iyi örneklerden biri. “Bu koleksiyon için okyanusun derinliklerinden geliyormuş havası veren renklerle sıvı ve kıvrımlı şekiller yaratmak istedim. Koleksiyonda mücevherler, denizin derinliklerinden çıkarılmış gibi oksitleniyor, yanmış deniz kabukları büstiyere dönüşüyor” diyor Nicola Brognano. Kristal görünümlü taşlardan haç motifi, bootcut kesim jean’ler ve gotik tarz; 2000’li yılların şehirli stiline yeni bir soluk, aynı zamanda da melankolik bir hava getiriyor. Yine de; denizler denizkızlarının gözyaşlarıyla (kıyılarda görülen mikro plastik atıklara verilen isim) doluyken ve yaşam alanları kirlilik yüzünden tehdit altındayken moda dünyasında mermaidcore anlayışının masalsı bir havayla anılması ne kadar olası, bu da soru işareti.