Oxford Yılın Kelimesini Belirledi: “Rage Bait”

Oxford University Press, 2025 yılının kelimesi olarak rage bait ifadesini seçerek, dijital çağın ruhunu yansıtan güçlü bir kavrama dikkat çekti. Sosyal medya kullanıcılarının sıkça maruz kaldığı bu terim, çevrimiçi içeriklerin giderek daha fazla, öfke üzerinden etkileşim üretmeye yönelmesiyle popülerlik kazanmış durumda. Oxford University Press’in verilerine göre son bir yılda kullanımının üç kat artması, hem insanların dijital manipülasyon tekniklerine daha fazla maruz kaldığını hem de bu tür yöntemlerin ne kadar yaygınlaştığını ortaya koyuyor. Böylece rage bait internet jargonunun bir öğesi olmaktan çıkarak, dijital kültürün en belirgin olgularından birine dönüşüyor.

Rage bait nedir?

Rage bait, çevrimiçi içeriklerin bilerek öfke uyandıracak biçimde kışkırtıcı, rahatsız edici ya da saldırgan şekilde hazırlanmasını ifade ediyor. Amaç, kullanıcının duygusal tepkisini tetiklemek ve sonuç olarak daha fazla görüntülenme veya etkileşim elde etmek. Bu yönüyle clickbait’e benzemekle birlikte ondan ayrılan temel nokta, 'merak'ın değil, doğrudan 'öfke'nin hedef alınması. Sosyal medya algoritmalarının kullanıcıları ekrana bağlamak için, en güçlü duygulardan biri olan öfkeyi ödüllendirmesi, rage bait’in yaygınlaşmasını hızlandırmış durumda. Böylece internet ortamı, dikkat çekme stratejilerinden duygu manipülasyonuna doğru evrilirken, rage bait bu dönüşümün dildeki karşılığı hâline geliyor. Rage bait’in yaygınlaşması aynı zamanda rage-farming olarak bilinen, öfkeyi sistematik biçimde besleyerek uzun vadeli etkileşim yaratmayı amaçlayan daha büyük bir manipülasyon stratejisinin de temelini oluşturuyor.

Diğer Finalistler: Aura Farming ve Biohack

Rage bait’in yılın kelimesi seçilmesine rağmen, Oxford’un kısa listesinde iki önemli aday daha bulunuyordu: Aura farming ve biohack. Aura farming, 'kişinin bilinçli biçimde kendisini karizmatik, çekici veya cool gözükecek şekilde sunması' anlamına geliyor. 2023’te ortaya çıkan bu kavram, özellikle sosyal medya kullanıcılarının kişisel imajlarını adeta bir ürün gibi tasarladığı günümüzde büyük ilgi gördü. Kavramın 2024 ve 2025 boyunca hızla yayılmasının en dikkat çekici örneklerinden biri, Endonezya'da 11 yaşındaki Rayyan Arkan Dikha’nın viral olan videosu sayesinde yaşandı. Rayyan’ın doğal ve etkileyici duruşuyla milyonlar tarafından konuşulması, insanların "aura" denilen o çekim gücünü üretmek için bilinçli bir çaba sarf ettiklerini fark etmelerine yol açtı. Böylece aura farming, dijital kültürde kimlik yaratımının ne kadar stratejik hâle geldiğini gösteren önemli kavramlardan biri hâline geldi.

Bir diğer finalist olan biohack ise modern insanın beden ve zihin üzerindeki kontrol arayışının dildeki yansıması niteliğinde. Biohack, performansı artırmak veya sağlık ve uzun ömür gibi hedeflere ulaşmak için beslenme, yaşam tarzı, egzersiz ve teknolojik araçlar üzerinde yapılan değişiklikleri ifade ediyor. Son yıllarda popülerliğinin artmasında, çeşitli ünlülerin veya teknoloji milyarderlerinin biyolojik yaşlarını düşürme ya da zihinsel kapasiteyi artırma yönündeki deneysel girişimlerinin büyük payı var. Bu kavram, insanın gelişmiş teknolojiler ve biyoloji bilimi sayesinde kendi biyolojisini yeniden şekillendirme arzusunu yansıtıyor. 2025 yılı boyunca iki kat artan kullanım oranı, toplumun 'beden optimizasyonu' ve 'uzun ömür arayışı' gibi temalara ne kadar ilgi duyduğunu açıkça ortaya koyuyor.