Büyük "Kadın" Sanatçılar

Kadın yaratıcılığının 500 yılını 400’den fazla sanat eseriyle gözler önüne seren bir kitapla tanışmaya hazır olun; Great Women Artists! Phaidon yeni kitabıyla, sanat sahnesinde büyük kadınların gölgelenmiş başarısına adeta ışık tutuyor. Uzun başlığıyla Great Women Artists: The 400 Most Important Female Artists Over the Last 500 Years, sanat tarihinde kadın sanatçıların varlığını, gücünü ve başarısını belgeleyen en büyük çalışmalardan biri olarak arşivdeki önemli yerini aldı. Ekim ayının ilk günlerinden yayınlanan kitabın başlık tasarımıysa sanat dünyasında da hakim olan cinsiyet eşitsizliği problemine dikkat çekiyor. 

Peki günümüzde kadınların sanattaki güçlü ama az görünür varlığını hatırlamaya, görmeye ve takdir etmeye neden ihtiyacımız var?

Oxford Üniversitesi'nde Finans profesörü olan Renée Adams, 2017 yılında sanatta cinsiyet üzerine oldukça ilginç bir araştırma yaptı. 2000 kişiye resim seçkisi gösterdi, katılımcılar özellikle varlıklı erkekler, kadın sanatçıların işlerine diğerlerinden daha düşük puan verdiler. Çalışmanın en çarpıcı yanıysa; aslında bu resimlerin kadınlar tarafından yapılmamış olmasıydı. Sanatın değerlendirilmesinde cinsiyet faktörünü anlamak için yapılan sosyal deneyde, sanat eserlerine, bilgisayar tarafından rastlantısal bir şekilde kurgu isimler ve cinsiyet atandı. Yapılan araştırmanın sonuçları, sanat eserinin değerinin belirlenirken yapılan cinsiyet ayrımcılığını somut örneklerle de bir kez daha kanıtladı.  

Kadınların sanat dünyasında sesini yeteri kadar duymadığımızı geçen hafta yayınlanan Artnet News raporu da doğrulandı. Artnet News raporlarına göre kadın sanatçılar sanat pazarında yalnızca yüzde ikilik bir yer kaplıyor. Aynı şekilde müzelerdeki kadın sanatçıların yüzdeleri de hiç iç açıcı değil! Büyük Sanat Adamları demeseler de, müzedeki sergiler, açık artırmalar ve hatta sanat tarihi kitapları erkeklerin başarılarını yüceltirken, kadın sanatçıların başarısını kutlamaya bile maalesef yeltenmiyor.   

Georgia O’Keeffe, Yoko Ono, Meret Oppenheim, Marina Abramović, Etel Adnan, Louise Bourgeois, Tracey Emin, Frida Kahlo, Jenny Holzer, Dora Maar gibi ikonik isimlerin yer aldığı kitapta, Halikarnas Balıkçısı'nın kız kardeşi olarak tanıdığımız ünlü Türk ressam Fahrelnissa Zeid de büyük kadın sanatçılar listeside yerini alıyor. 

Sanatçının cinsiyetinin, sanat eserinin beğenilmesi, tarihselleşmesi ve değerlendirilmesi açısından ne kadar önemli olduğunu rakamlarla da somut bir şekilde gördüğümüz şu günlerde, 500 yıllık bu zaman tüneli kadının sanattaki yerini sansürsüz ve objektif gözler önüne seriyor. Phaidon’un yeni kitabı Great Women Artists, kadınların sanattaki yerlerini ve büyük başarıları tanımakla kalmıyor, sanat dünyasında yeterince takdir görmeyen kadın sanatçıları kutluyor.